وبگاه شخصی حمیدرضا حسین خانی

همانطور که می‌دانید این روز‌ها، هوش مصنوعی، به ویژه یادگیری ژرف (Deep Learning)، حرف اول را در خیلی از زمینه‌های پژوهشی و البته صنعتی می‌زند و نتایج و محصولات حاصل از آن طی سال‌های اخیر، بسیار شگفت انگیز بوده اند. برای آشنایی بیشتر با هوش مصنوعی می‌توانید به این پست مراجعه کنید.

تقریبا پارسال بود که ساندار پیچای، مدیر عامل شرکت گوگل، طی پُستی در وبلاگ این شرکت اعلام کرد که جهان در حال گذر از حالت Mobile-first به حالت AI-first است و شرکت گوگل تمام محصولاتش را با این محوریت توسعه می‌دهد. بنابراین واضح است که در این جهانِ AI-first استفاده از هوش مصنوعی برای تولید محصولات و آموزش مفاهیم و کاربرد‌های آن برای کارآفرینان و مهندسان بسیار حا‌یز اهمیت است.

یادگیری ژرف و شبکه‌های عصبی مصنوعی، شاخه ای از یادگیری ماشین اند که از ساختار لایه ای مغز انسان و سلول های عصبی متصل به هم الگو گرفته اند.

طی این پست، با ۳۰ نمونه از جدیدترین و هیجان‌انگیزترین کاربرد‌های یادگیری ژرف (Deep Learning) آشنا خواهیم شد. واضح است که کاربردهای امروزیِ این علم،‌بسیار فراتر از این تعداد اندک اند.

۱. برچسب گذاری خودکار تصاویر

زمانی که تصاویر خود را در Google Photos ذخیره می‌کنید، این تصاویر به صورت خودکار، برچسب گذاری و دسته بندی می‌شوند. به عنوان مثال تصاویر مربوط به یک شخص خاص در یک دسته و تصاویر مربوط به مناظر طبیعی در دسته ای دیگر قرار می‌گیرند و برای جستجو کافی است یک عکس جدید از یک نفر بگیرید و آن عکس را در آلبوم تصاویر جستجو کنید. خواهید دید که تمام عکس‌هایی که فرد مورد نظر در آنها حضور داشته ظاهر خواهند شد.

۲. تبدیل گفتار به نوشتار

تبدیل گفتار به نوشتار، یکی از جالب‌ترین کاربرد های یادگیری ماشین است که این روزها در بسیاری از اپلیکیشن‌های موبایل (برای مثال کیبور گوگل) استفاده شده و شاهد دقت بسیاربالای آن حتی برای زبان فارسی هستیم.

۳. رتبه بندی صفحات وب

زمانی که عبارتی را در موتور جستجوی گوگل جستجو می‌کنید، نتایج حاصل، بر اساس حدوداً ۱۰۰ معیار مختلف (Ranking Signals) برای شما مرتب می‌شوند که بسیاری از این ۱۰۰ معیار راز‌هایی اند که کسی خارج از گوگل از آنها اطلاعی ندارد. با این حال طبق اعلام این شرکت، سومین سیگنال مهم و تاثیر گذار در بین این صد سیگنال، یک شبکه عصبی ژرف به نام RankBrain است که در سال ۲۰۱۵ در آزمایشگاه Google Brain ساخته شده است.

۴. پاسخ دهی خودکار در نرم‌افزار های پیام‌رسان

اگر با Google Allo کار کرده باشید، حتما دقت فوق‌العاده بالای آن در پاسخ های پیشنهاد شده به ازای پیام‌ها، شما را شگفت‌زده کرده است. این سیستم که برای اولین بار در نرم‌افزار Gmail مورد استفاده قرار گرفت، در ابتدا توسط یک شبکه عصبی مصنوعی ساده، پیام را بررسی می‌کند تا بتواند تشخیص دهد که آیا می‌تواند به آن پاسخ خوبی بدهد یا خیر. درصورتی که پاسخِ این شبکه مثبت بود، با استفاده از یک شبکه عصبی بازگشتی ژرف پاسخ مناسب تولید می‌شود.

۵. توصیف تصاویر

توصیف یک تصویر (یا یک ویدیو) در یک یا چند جمله، یکی از جالب ترین و هیجان‌انگیز ترین کاربرد‌های هوش مصنوعی در بینایی ماشین است و به ما کمک می‌کند ماشین‌هایی بسازیم که اشیاء دیده شده را واقعاً درک کنند. همینطور در روش معکوس می‌توان از روی توصیفات متنی، یک تصویر نسبتا واقعی تولید کرد. با این تفاسیر، تصور تولید یک فیلم از روی فیلمنامه، موضوع دور از انتظاری نیست!

۶. تخمین میزان صرفه‌جویی در مصرف انرژی در صورت استفاده از سلول‌های خورشیدی

با توجه به هزینه های بالای تولید انرژی، تاثیرات آن بر زیست بوم و مشکلات مربوط به استفاده از انرژی های تجدید ناپذیر، بهینه‌سازی مصرف انرژی یکی از اصلی ترین و مهم‌ترین چالش هایی است که هوش مصنوعی به دنبال حل آن است. برای مثال، خیلی از استارتاپ‌ها در کشور‌های پیشرفته به دنبال استفاده از هوش مصنوعی در کنتور‌های برق و آب و مدیریت الگوی مصرف انرژی از این طریق هستند.

۷. تبدیل طرح اولیه (Mockup) به کد HTML

با ظهور کامپیوتر ها، برنامه‌نویس ها، نرم‌افزار‌هایشان را جایگزین بسیاری از افراد خبره و مشاغل کردند، اما به نظر می‌رسد این بار نوبت خودشان است. محققان با استفاده از یادگیری ژرف توانسته اند Mockup های طراحی شده توسط UX Designer ها را به کد HTML تبدیل کنند. با این تفاسیر انتظار برنامه‌نویسی از کامپیوتر ها نیز انتظار دور از ذهنی نیست!

۸. اتوموبیل خودران

یکی از جذاب‌ترین و پردرآمدترین شغل ها در سال ۲۰۱۸ طراحی اتوموبیل‌های خودران است که تماما بر اساس هوش مصنوعی و یادگیری ژرف بنا نهاده شده است. با اینکه هنوز تا قابل استفاده شدن این سیستم ها در زندگی روزمره فاصله داریم اما شرکت هایی مثل Waymo و Tesla به صورت خیلی جدی در حال کار و پژوهش در این حوزه هستند و به زودی شاهد فراگیر شدن این سیستم ها و همینطور پهباد‌های خودمختار خواهیم بود.

۹. تولید خودکار مراحل جدید در بازی‌ها

در تولید سناریوها، داستان‌ها و مراحل بازی که توسط هوش مصنوعی ساخته می‌شوند، گاهاً شاهد خلاقیت‌های امیدوار کننده ای هستیم...

۱۰. تشخیص چهره از پشت دیوار

دانشگاه MIT طی یک تحقیق، سیستمی ساخته که با استفاده از امواج RF قادر است موقعیت و حرکت انسان‌ها در پشت دیوار را تشخیص دهد.

اما این کافی نیست...

معمولا بیشترین سرمایه‌گزاری ای که بر روی هوش مصنوعی می‌شود برای تحقیقات نظامی است. چند ماه پیش بود که ارتش آمریکا خبر ساخت سیستمی بر اساس یادگیری ژرف را داد که قادر است چهره فرد را از پشت دیوار و در تاریکی تشخیص دهد.

۱۱. تنظیم هارمونی رنگ‌ها در تصویر

اگر با نرم‌افزار های ویرایش تصاویر مانند Adobe Photoshop کار کرده باشید، احتمالا ابزارهای تنظیم هارمونی رنگ را دیده اید. هوش مصنوعی و شبکه‌های عصبی ژرف یکی از بهترین روش ها برای انجام این کار اند.

۱۲. یادگیری و استخراج سبک

هوش مصنوعی قادر است با نگاه کردن به یک تصویر، موسیقی، فیلم یا ...، سبک (Style) آن را یادگرفته و استخراج کند. سپس این سبک را روی تصویر، موسیقی یا ... دیگر اعمال کند.

۱۳. طراحی لباس بر اساس سلیقه کاربر

این روز ها بیشتر سایت‌های خرده‌فروشی آنلاین، از سامانه‌های پیشنهاد دهنده (Recommender Systems) برای پیشنهاد محصولات به کاربران خود و افزایش Conversion Rate بهره می‌برند، با این حال محققان پا را فرا تر گذاشته و اقدام به ساخت الگوریتم هوشمندی برای طراحی و تولید یک لباس جدید بر اساس سلیقه کاربر کرده اند.

۱۴. انجام بازی‌ های ویدیویی

هوش مصنوعی ساخت شرکت Google DeepMind موسوم به DQN می‌تواند بازی‌های آتاری را حتی بهتر از انسان بازی کند.

۱۵. انجام بازی های صفحه ای مانند شطرنج و GO

هوش مصنوعی ساخت شرکت Google DeepMind موسوم به AlphaGo توانست لی سدول، قهرمان جهان در بازی Go را شکست دهد. لازم به ذکر است بازی Go به مراتب پیچیده‌تر و سخت تر از بازی شطرنج است. برای آشنایی بیشتر با تاریخچه مسابقات و بازی ها بین انسان و هوش مصنوعی می‌توانید به پست مربوط به نبرد انسان و هوش مصنوعی مراجعه کنید.

۱۶. تبدیل تصویر به تصویر

یکی از کاربرد های جالب هوش مصنوعی تبدیل تصویر به تصویر است. برای مثال تبدیل یک نقاشی به شی واقعی آن، تبدیل یک تصویر سیاه و سفید به معادل رنگی آن، تبدیل یک اسب به گورخر، تبدیل عکس ماهواره ای به نقشه متناظر و ...

۱۷. آهنگسازی

هوش مصنوعی می‌تواند به تعدادی موسیقی (مثلا موسیقی های ساخته شده توسط بتهوون) گوش کرده و یک موسیقی جدید از همان توزیع (با همان سبک) بسازد.

۱۸. نقاشی

هوش مصنوعی میتواند با مشاهده تعدادی نقاشی، نقاشی هایی شبیه به نقاشی های یاد گرفته شده را بکشد و یا نقاشی های شما را با استفاده از مفاهیمی که یاد گرفته تکمیل کند. به عنوان نمونه می‌توانید به وبسایت https://www.autodraw.com مراجعه کنید.

۱۹. تشخیص چهره

یکی از کاربردی ترین ایده های هوش مصنوعی، تشخیص چهره است. از این سیستم ها برای مقاصد امنیتی مانند قفل درب ها یا گوشی های موبایل، سیستم های حضور و غیاب و البته برای یافتن و تعقیب مجرمان یا کهنسالان در معابر استفاده می‌شود.

طبق اعلام دولت چین، طی دو سال گذشته، ۲۰۰۰ مجرم در این کشور توسط سیستم تشخیص چهره Skynet در معابر دستگیر شده اند.

۲۰. دستیار های هوشمند

همه سیستم‌عامل های امروزی، یک دستیار هوشمند دارند که می‌تواند با فرامین صوتی، انجام بعضی از کار‌ها را ساده تر کند. مانند Google Assistant در اندروید، Siri در iOS و Cortana در Windows . با این حال چند ماه پیش در کنفرانس Google IO 2018، ساندار پیچای، مدیر عامل شرکت گوگل به معرفی نسخه جدید دستیار هوشمند گوگل پرداخت که موجب شگفتی جهانیان شد. قلم ما از توصیف دقیق آن قاصر است و پیشنهاد می‌دهیم برای آشنایی، ویدیوی زیر را مشاهده کنید اما به نظر می‌رسد تخیل پشت فیلم Her در حال نزدیک شدن به واقعیت است.

۲۱. ترمیم تصویر (Image In-painting)

همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، بخش هایی از عکس به دلایلی از بین رفته! هوش مصنوعی، به سادگی و با دقت بالا قادر به ترمیم بخش های از بین رفته است.

۲۲. توسعه تصویر (Image Out-painting)

همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، هوش مصنوعی قادر است یک عکس را توسعه داده و بخش هایی را به آن بیافزاید.

۲۳. باز کردن چشم های بسته در عکس

با استفاده از هوش مصنوعی در دوربین های دیجیتال، دیگر نگران بسته شدن چشم‌های خود هنگام عکاسی نباشید. هوش مصنوعی قادر است چشم‌های شما را باز کند!

۲۴. حذف قطرات باران از تصویر

همانطور که در شکل زیر مشخص است، هوش مصنوعی قادر است قطرات باران در تصویر ثبت شده از دوربین را حذف کرده و به تصویر واضح تری دست یابد.

۲۵. طراحی روکش دندان

هوش مصنوعی حتی قادر است روکش دندان را با دقتی بسیار بهتر از دندانپزشک طراحی کند.

۲۶. همگام‌سازی لب ها در ویدیو با صدا هایی غیر از صدای اصلی

بعد از مشاهده ویدیوی زیر، دیگر حتی به چشم های خود نیز اعتماد نخواهید کرد. این ویدیو نشان می‌دهد که چگونه می‌توان به کمک هوش مصنوعی صدایی که متعلق به یک ویدیوی دیگر است (یا حتی به صورت fake از صدای فرد ساخته شده است) را روی تصویر گذاشت به‌طوری که حرکت لب های گوینده در تصویر کاملا بر صدا و گفتار منطبق شود.

۲۷. جستجوی تصاویر با انجام حرکات مرتبط

پروژه Move Mirror یک پروژه سرگرم کننده است که با استفاده از آن می‌توانید جلوی دوربین حرکت هایی را ضبط کرده و تصاویر مرتبط با آن حرکت را جستجو کنید...

۲۸. شما هم رقاص شوید

پروژه Everybody dance now به شما اجازه می‌دهد یک فیلم از رقص ناشیانه خود گرفته و آن را با یک ویدیوی رقص حرفه ای ترکیب کنید. نتیجه حیرت آور خواهد شد!

۲۹. رقابت در محیط های چند عامله

چند هفته پیش خبر مسابقه بین قهرمان های بازی Dota 2 و هوش مصنوعی OpenAI Five تیتر اول خیلی از خبرگزاری ها شد. OpenAI Five یک هوش مصنوعی بسیار پیشرفته است که می‌تواند همانند یک انسان Dota 2 بازی کرده و تصمیمات استراتژیک بگیرد. در واقع این مسابقه نشان داد که هوش مصنوعی می‌تواند در بسیاری از تصمیمات استراتژیک همچون حمل و نقل شهری موفق باشد.

۳۰. شما چی فکر می‌کنید؟!

همانطور که پیشتر ذکر شد، کاربرد های هوش مصنوعی به موارد بالا ختم نمی‌شوند و روز به روز شاهد استفاده از هوش مصنوعی در تولید محصولات، صنایع نظامی، علوم پزشکی، کسب و کار، صنعت و ... هستیم. از این رو، کاربرد ۳۰ را باز گذاشتیم تا شما آن را در کامنت ها بنویسید. این کاربرد می‌تواند موضوع پایان‌نامه شما، محصول تولیدی و یا فقط یک ایده خام در ذهن شما باشد...

منبع: https://vrgl.ir/EMfo4